μινιμαλισμός

Σύγχρονο καλλιτεχνικό κίνημα που εμφανίστηκε στη δεκαετία του 1960. Στις εικαστικές τέχνες ο μ. έδωσε έμφαση στην απλότητα περιορίζοντας το έργο τέχνης σε έναν ελάχιστο αριθμό χρωμάτων, σχημάτων, γραμμών και υλικών. Στον μ. δεν γίνεται προσπάθεια αναπαράστασης ή συμβολισμού αντικειμένων καθώς αυτά απογυμνώνονται και παρουσιάζονται με απρόσωπο τρόπο στη στοιχειώδη γεωμετρική τους μορφή. Πρόκειται για αφηρημένη μορφή τέχνης που αναπτύχθηκε ως αντίδραση στα υποκειμενικά στοιχεία και στις φορμαλιστικές υπερβολές του αφηρημένου εξπρεσιονισμού. Ονομάζεται και ρεντουκτιβισμός ή τέχνη της απόρριψης. Πρόδρομοι του μ. ήταν οι ρώσοι σουπρεματιστές όπως ο Kasimir Malevich (1878 – 1935). Στη γλυπτική η μινιμαλιστική τέχνη συχνά έχει τη μορφή χωρικών εγκαταστάσεων, με κύριους εκφραστές τους: Donald Judd (1928 – 1994), Dan Flavin (1933 – 1996), Carl Andre (1935 –) και Sol LeWitt (1928 –). Ωστόσο, υπάρχουν επίσης σημαντικοί μινιμαλιστές ζωγράφοι όπως οι Elsworth Kelly (1923 –), Frank Stella (1936 –) κ.ά. Στη μουσική, όπως και στις εικαστικές τέχνες, το μινιμαλιστικό κίνημα αποτέλεσε αντίδραση στον εγκεφαλικό χαρακτήρα, στην πολυπλοκότητα και στη συναισθηματική στειρότητα της σειριακής και άλλων μοντέρνων μορφών μουσικής. Στις μινιμαλιστικές συνθέσεις δίνεται έμφαση στην απλότητα της μελωδίας και στην αρμονία, στην επανάληψη των ρυθμικών μοτίβων και στην ελάττωση των ιστορικών και εκφραστικών αναφορών. Η χρήση ηλεκτρονικών οργάνων είναι συχνή στη μινιμαλιστική μουσική όπως και οι επιρροές από την Αφρική και από την Ασία. Μεταξύ των συνθετών του κινήματος ξεχωριστή θέση κατέχει ο πολυγραφότατος Philip Glass (1937 –), με κυριότερα έργα τα: Music in 12 parts (1975), North Star (1977), Einstein on the Beach (1979), Koyaanisqatsi (1982), Mishima (1985), Songs from Liquid Days (1986), The thin Blue Line (1989), Glassworks (1993) και Heroes Symphony (1997). Άλλοι σημαντικοί μινιμαλιστές συνθέτες θεωρούνται οι Steve Reich (1936 –) και John Adams (1947 –).

* * *

οι (καλ. τέχν.-μουσ.) καλλιτεχνικό ρεύμα το οποίο χαρακτηρίζεται από ακραία απλότητα τής μορφής και από ρεαλιστική αντικειμενική προσέγγιση.

[ΕΤΥΜΟΛ. Μεταφορά στην ελλ. ξεν. όρου, πρβλ. αγγλ. minimalisme < minimus, υπερθ. parvus «μικρός»].